Çocuğunuz Yalan Söylüyorsa

 

 

Eğer çocuğunuz yalan söylüyorsa öncelikle hangi durumlarda ve hangi ihtiyacını karşılamak için bu yola başvurduğunu bulmalısınız. Yani öncelikle şu soruların cevabını bulmalısınız;

• Çocuğum en çok hangi durumlarda ve ne ile ilgili yalan söylüyor?
• Daha çok kime yalan söylüyor? (Sadece anne-babaya mı, öğretmenine mi yoksa herkese mi?)
• Yalanlarının içeriği ne?
• Çocuğumun yalan söylemesinin nedeni ne? (cezadan kaçmak, onay almak, performans kaygısı, ilgi çekmek, özgüven ihtiyacını karşılamak…vs)
• Gerekçesiz, yerli yersiz ve her ortamda herkese söylenebilen yalanlar söz konusu ise bu durumda uzman bir çocuk psikiyatristi ya da çocuklarla çalışan bir klinik psikologdan yardım almalısınız.

Çocuğu yalan söylerken yakaladığımızda ne yapmalıyız?

1- Kırıcı olmadan , fiziksel ve sözel şiddet kullanmadan yalanı ile yüzleştirin. Örneğin ; değerli bir eşyasını okulda kaybeden ve tepkinizden korktuğu için size yalan söyleyen çocuğa, “ ne yaptın gördün mü, kaybettin güzelim eşyayı, yalan söyleme , senin kaybettiğini biliyorum, nasıl yaparsın bunu, beceriksiz, unutkan, sakar” gibi kişiliği zedeleyici ve aşırı yaklaşımlar kullanmak yerine , “Eşyanı okulda kaybettiğini biliyorum. Eşyalarını kaybetmemen için ne yapabiliriz bir düşünelim, istersen çantana bir not yazıp bırakayım, ya da parmağına bir ip bağlayalım. Ne dersin? Böylelikle akşam eve gelirken çantana koymayı unutmazsın” demek daha sağlıklı olacaktır

2- Yalan söylemenin sonucunda yaşayabileceği olumsuz durumlarla ilgili onunla konuşun. Nutuk çekmektense hikaye ve masallardan faydalanabilirsiniz. Örneğin, yalancı çobanın hikayesi gibi. Eğitimde hikaye ve masalların yeri çok büyüktür, çok daha eğlenceli ve akılda kalıcı bir biçimde vermek istediğiniz ana mesajı çocuğa iletmiş olursunuz.

3- Çocuğunuz eğer yalanını itiraf ederse, onun bu davranışını övün. Örneğin, “ bunu itiraf etmenin zor olduğunu biliyorum. Doğruyu söylemeni takdir ettim” demek gibi…

4- Çocuklar söylediklerinizden çok yaptıklarınızı dikkate alırlar. Onun yanında beyaz yalanlarda olsa, yalan söylememeye çalışın. Örneğin telefondaki kişiye yok dedirtmek gibi.. Ayrıca onlara verdiğiniz sözleri tutun. Aksi takdirde tutarsız olmayı, sizden öğrenmiş olacaklar

Yalanın bir başka şeklide okul öncesi çocuklarda görülen “fantazi şeklinde yalan”dır. Çocuğun kendisiyle ilgili ya da kendi dışındaki dünya ile ilgili inanmak istediği, görmek istediği beceri ve özellikler için oluşturduğu kurgulardır. Örneğin; bir çok çocuğun oyun oynayıp konuştuğu hayali arkadaşlarının olması yada aslında tanıklık etmediği olayları görmüş olduğunu anlatması gibi. Çocuğun bu tarz kurgularını yalan diye etiketlemek yanlış ve zarar verici bir tutumdur. Çocukların uydurduğu gerçek dışı hikayeler ve masallardan ürken, onların böyle hayaller kurmasını yalan söyleme olarak etiketleyip engelleyen anne babalar, istemeden çocuklarının yalan söylemesini güçlendirebilirler. Anne babalardan beklenen, bu tür durumlarda çocukların hayal dünyasını köreltmeden ancak bir taraftan da onların gerçeklikle olan bağını koruyarak bu kurguya eşlik edebilirler