Uslu çocuk yetiştirmek için uzmanından öneriler

Aile içinde gerginlik yaşayan, tutarsız davranışlara maruz kalan çocuk ise kendini ifade etmenin yolunu hırçınlık yapmakta bulur. Uslu bir çocuk yetiştirmek için ebeveynlerin dikkat etmesi gereken noktaları NPİSTANBUL Etiler Polikliniği’nden Psikiyatr Dr. Özlem Mestçioğlu Gökmoğol anlatıyor.

Pek çok anne-babanın hedefi mutlu, sağlıklı ve başarılı bireyler yetiştirmektir. Bu hedefi gerçekleştirirken yapılan bazı hatalar çocuğun yaşamında derin izler yaratır ve çocuğun huzursuz olmasına yol açar. Anne-babaların çocuklarının uyumlu ve sakin olmasını teşvik etme gücüne sahip olduklarını söyleyen Psikiyatr Dr. Özlem Mestçioğlu Gökmoğol, sakin bir çocuk yetiştirmek için dikkat edilmesi gereken konuları sıralıyor:

Ebeveynler sakin bir çocuk yetiştirmek için nelere dikkat etmeliler?

• Çocuğun özgüven geliştirmesine engel olmamak,
• Kendini ifade edebilme becerilerini kısıtlamamak,
• Öfke, kızgınlık ve utanç gibi olumsuz duygularını ifade etmesine engel olmamak,
• Kendini savunma becerisini geliştirmesine engel olmamak,
• Sorun çözme becerisini geliştirmesinin önünü kesmemek,
• Fazlasıyla sessizleşip edilgen hale gelmesine neden olmamak,
• Kendini ifade etmesinin önünü kesmemek,
• Kişilik özelliğinden vazgeçmesine yol açacak tutumlar içine girmesine neden olmamak,
• Sakinliği nedeniyle arkadaşları tarafından alay edilen ve dışlanan bir çocuk olmasına izin vermemek,
• Kendini savunma konusunda yetersiz kalabilecek olma olasılığını göz önünde bulundurmak,
• Her şeyi sorgulamadan kabullenecek bir birey olmaması için dikkatli olmak çok önemlidir.

BİR YAŞINDAN SONRA

Bir yasından sonra çocuklar hızlı bir değişim yasayarak büyüklere bağımlı oldukları halde kendilerini özerk görürler. Konuşurken kendilerini ifade etmekte zorlanır ve tanıştıkları yeni duygularla nasıl bas edeceklerini bilmezler. Bu nedenlerle vurup tekmeleyerek ya da çığlık atarak hırçınlaşan çocuğun bu tepkileri normal ve dönemseldir. Ancak ebeveynlerin yanlış tutumları çocuğun bu davranışlarının kalıcı hale gelmesine neden olabilir. 2-3 yaşından sonra bilinçli olarak hırçınlık gelişir.

Aşırı koruma, aşırı serbest bırakma, reddetme, ilgisiz davranma, aşırı baskı uygulama, tutarsız ve dengesiz davranma, kendine güvenmeyen tutumlar sergileme tarzındaki anne-baba davranışlarının çocukların özgüvenini yitirmesine ve hırçınlaşmasına neden olduğunu belirten Psikiyatr Dr. özlem Mestçioğlu Gökmoğol, çocuğun hırçın davranışlarını önlemeye yönelik önerilerde bulunuyor.

Çocuğun hırçın davranışlarını önlemek için…

• Anlık hırçınlıkları hoşgörüyle karşılayın.
• Hırçınlığı pekiştirecek davranışlardan kaçının.
• Hırçınlığın çocuğun ilgiyi üstünde toplamaya yönelik bir davranışı olduğunu bilerek ona olan ilginizi farklı biçimde gösterin.
• Anne ve baba olarak davranışlarınızın tutarlı olmasına özen gösterin.
• Hırçınlaşan çocukla inatlaşmayın. Kaybedeceğiniz savaşa girmeyin.

Çocuklar ne zaman hırçınlaşır?

• 2-3 yaşında
• Engellendiğinde.
• Yaptığı şey durdurulduğunda,
• Oyuncağı elinden alındığında,
• Giyinme ve soyunma aşamalarında. Daha büyük çocuklarda
• Özgüven eksikliğinde,
• Kendini yetersiz ifade ettiğinde,
• Aile içinde sağlıklı iletişim olmadığında,
• Hırçınlığa karşı kişilik yatkınlığında,
• Zekanın normalden az veya çok olması halinde,
• Dinlenilmeyen, ilgilenilmeyen ve önemsenilmeyen ortamlarda,
• Sağlık sorunlarında,
• Beslenme yetersizliklerinde,
• Okul sorunlarında.
• Hırçınlaşan çocuğun dikkatini dağıtmaya çalışın.
• Çocuğunuzun size nasıl davranmasını istiyorsanız siz de ona aynı şekilde davranın.  Unutmayın ki, çocuklar söylediklerinizi değil yaptıklarınızı model alırlar.
• Hırçınlık yapan çocuğunuza o an hissettiklerinizi anlatın. Böyle devam ederse istediği şeyinkesinlikle olamayacağını sakin bir biçimde ve gerekirse defalarca söylemeye gayret edin.
• Çocukla yaşı kaç olursa olsun anlayacağı dilde konuşun. Onu ciddiye aldığınızı görmesini sağlayın.
• Çocuklarınızın duygularını dillendirmesine yardımcı olun.
• Bu tür duygularla nasıl baş edebileceği konusunda model olmaya ve yol göstermeye çalışın.
• Çocuğunuzu suçlamayı, eleştirmeyi ve yargılamayı bir kenara bırakarak onu anlama ve ihtiyacını algılama yönünde bir adım atın.
• Ceza yağdırmak yerine çocuğunuzun anlayabileceği açıklamalar yapmayı deneyin.
• Çocuğunuza pazarlık fırsatı vermeden kendiniz farklı seçenekler yaratmayı deneyin.

Kendine güvenli, hoşgörülü ancak sınır koymayı ve takdir etmeyi bilen, sevgisini gösteren, tutarlı ebeveynlerin yetiştirdiği çocuklar kendine güvenli, sevecen, girişimci, haklarını korumayı bilen ve yaratıcı yetişkinler oluyorlar.

Kaynak: Yeni Anne Dergisi