OTİZMLİ ÇOCUĞUN AİLESİ NELER YAPMALI?

Çocuğunuz otizm tanısını aldığında anne-baba olarak en zor anlardan birini yaşadınız belki de. Ancak doğru aile yaklaşımı ve eğitim ile çoğu otizmli çocuğumuzda ciddi ilerlemeler görmekteyiz.

Ülkemizde özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetleri devlet tarafından sınırlı olarak karşılanıyor ve bu süreler çocuğun gelişimi için yeterli değil. Yeterli ilerlemenin sağlanabilmesi için ailenin de eğitimin içine girmesi ve evde de destekleyici çalışmalar yapması gerekiyor.

Çocuğu haftada 2 saat özel eğitime göndererek üstünüze düşeni yaptığınızı düşünüyor olabilirsiniz, ancak sizde bu işin içinde olmazsanız yeterince ilerleyemeyiz. Unutmayın, çocuğunuz özel eğitim öğretmenini haftada 2-3 saat görüyor belki ama sizinle 7 gün 24 saat birlikte…

Peki aileler ne yapmalı?

1. Durumu Kabullenin ve İleriye Bakın:  Çoğu çocuğumuzun ailesi maalesef tanıyı öğrenmelerine rağmen kabullenmek istemiyor ve özel eğitimi reddediyor. Farkında olmadan aileler çocuğa oldukça büyük bir kötülük yapıyor, her geçen süre aleyhimize işliyor, eğitime ne kadar erken başlanırsa, o kadar hızlı verim alınır.  Velilerin “İnkar dönemi” dediğimiz bu psikolojik dönemi bir an önce atlatıp, çocuğum için neler yapabilirim, gelişmesini nasıl sağlanabilirime odaklanıp, bir an önce harekete geçmeleri ve çözüm odaklı düşünmeleri gerekiyor
2. Kaliteli eğitim veren bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine kayıt yaptırın: Kaliteli olduğunu nereden anlayacağız diyebilirsiniz belki. Öncelikle çocuğunuza eğitim veren kişilerin deneyim süresi, uzmanlık alanları, genel yaklaşımı ve çocuğunuzla iletişimi çok önemli.
   • Çocuğunuzun öğretmeni hangi okuldan ve bölümden mezun öğrenin (Özel eğitim öğretmenliği, zihinsel engelliler öğretmenliği, sınıf öğretmenliği-özel eğitim sertifikalı-çocuk gelişimi ve eğitimi, psikoloji vb. gibi ilgili bölümlerden mezun olması gerekir)
   • Çocuğunuzun gelişimi ile ilgili her 3 ayda bir yazılı rapor isteyin ve ders çıkışlarında öğretmeninden bilgi alın
   • Kurumdaki psikologdan aile eğitimi talep edin.
   • Çocuğunuzun dersini gözlemleyin ve neleri nasıl çalıştıklarını öğrenmeye çalışın
   • Mutlaka verilen ödevleri yaptırın
   • Evde her gün düzenli tekrar yapın
3. Pes etmeyin – vazgeçmeyin: Her çocuğun ilerleme hızı ve kapasitesi birbirinden farklıdır, doğru çalışıldığı takdirde her çocukta ilerleme  görülür. Küçük adımlarla ilerleyeceğiz. Buna kendinizi hazırlayın. Bir beceriyi bir kaç hafta ya da ay çalışıpta olmayınca “olmuyor bu iş, bu çocuk ilerlemeyecek” diyerek vazgeçmeyin. Her seferinde yılmadan, pes etmeden ve ilerleyeceğine inanarak çalışın.
4. Başka çocuklarla değil, çocuğunuzu kendisiyle kıyaslayın, dün nasıldı, bugün nasıl? 3 hafta önce ya da 1 yıl önce nasıldı? Şimdi nasıl? : Yapılan en büyük hatalardan biri de aynı tanıya sahip diğer çocuklarla kıyaslamaktır. Bu son derece yanlıştır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi her çocuk farklı hızda ilerler ve kendine özeldir. Çocuğunuzu diğerleriyle değil, kendi geçmiş performansıyla kıyaslayın.
5. Çalışmalarınızı kaydedin: Her gün çocuğunuzla hangi konuları ya da kavramları çalıştığınızı ve çocuğunuzun performansını tarihleriyle bir deftere kaydedin. Böylelikle ilerlemeleri daha net bir şekilde görebileceksiniz.
6. Çocuğunuz konuşamıyorsa; onunla konuşmaktan vazgeçmeyin: Tepki vermediği için sizi anlamadığını düşünerek ya da nasıl olsa cevap veremez diye düşünerek onunla konuşmaktan vazgeçmeyin. Aksine olabildiğince onunla sohbet edin, ona anlatın, örneğin yolda yürüyorsunuz ve bir kedi gördünüz, “ aa bak Ahmet, bu bir kedi”, ya da evde bir iş yapıyorsunuz, mesela kapıyı açıyorsunuz “ bak şimdi kapıyı açıyoruuum, kapıyı açtım” şeklinde her türlü eylemi, nesneyi ona isimlendirin, söyleyin.  Böylelikle nesnelerin, eylemlerin, canlı-cansız varlıkların isimlerini öğrenmesine yardımcı olabilirsiniz. Bunun yanı sıra konuşabilmesi için yeterli veriye sahip olmasına yardım etmiş olursunuz.
7. Sosyal ortamlara sokun: Maalesef diğer ailelerin tepkileri ve çocuğun davranış problemlerinden kaynaklı aileler eve kapanmak zorunda kalıyor ve çocuklarını dışarı çıkarmıyorlar. Oysa onlar sosyalleşmeyi dışarıda öğrenecekler. Elinizden geldiğince dışarı çıkarmaya çalışın. Dışarıda sosyal ortamlarda nasıl davranacaklarını sizin yardımınızla öğrenecekler. Gerekli yerlerde onu uyarın ve yönlendirin, ancak dışarı çıkmaktan vazgeçmeyin, bir süre sonra dışarıda nasıl davranması gerektiğini o da öğrenecek.
8. Sade komutlar verin : Komut verirken, “Odaya gittikten sonra, yatağın üstünde mavi kaplı defter var, o defteri getir” gibi birden fazla cümle ile arka arkaya eylem içeren karmaşık komutlar vermeyin…. Bu çocuğumuzun kafasını karıştırabilir. Olabildiğince sade ve net ve kısa komutlar verin.
9. Tutarlı ve kararlı olun: Çocuğun davranış problemi sergilediği durumlarda taviz vermeyin. Kararlı ve tutarlı olun, sınırları net bir biçimde belirleyin. Davranış problemleriyle nasıl başetmeniz gerektiği konusunda bu konuda hazırladığımız video eğitimimizden faydalanabilirsiniz. http://www.zihinselgelisim.com/course/otizmli-cocuguma-neyi-nasil-ogretebilirim-video-egitimi/
10. Psikolojik destek alın: Siz ne kadar sağlıklı olursanız çocuğunuzda o kadar iyi olacaktır. Kolay bir süreçten geçmiyorsunuz, bu dönemde bir profesyonelden psikolojik destek almak işinizi kolaylaştıracaktır.

Temel kavramları çocuğunuzla evde nasıl çalışabileceğinizin adım adım gösterildiği video eğitimimiz size bu süreçte yardımcı olabilir. Evinizde, bilgisayar başından öğrenebileceğiniz bu eğitimi yukarıdaki linkten inceleyebilirsiniz:

Yazar: Psk.Özlem Tokgöz Özsoylar